YGS ve LYS tercihler nasıl yapılmalı? Üniversite tercihlerinde nelere dikkat edilmeli?

Tercih sürecinde üniversite adayları, YGS ve LYS’lerde elde ettikleri başarı çerçevesinde seçim yapacaklar. Bu seçimi yaparken de ÖSYM‘nin 2010 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanlar Kılavuzu tüm adaylar için yol gösterici önemli bir rehber olacaktır. Özellikle bölümlere giren en son adayın taban puanı, başarı sırası kontenjanları bu yılki tercihlerin belirlenmesinde büyük önem taşıyacaktır. En çok tercih edilen üniversitelerin ve bölümlerin kontenjanları doğal olarak sınırlıyken özellikle başarı sırası ortalarda olan öğrenciler ister istemez karamsarlığa kapılıyor. Oysa hepimiz biliyoruz ki yükseköğretim önemli ama esas belirleyici süreç mezuniyet döneminde, akademik altyapınızı iş yaşamınızda ne kadar kullanabildiğinizden geçiyor. Elbette öğrenim görecekleri üniversitenin öğrenciye sağlayacağı koşullar önemli ancak belirleyici olan, adayların kendilerini geliştirmek adına harcayacakları çabadır. İş yaşamına erken başlamak, yabancı dil öğrenmek, geliştirici sosyal kulüp faaliyetlerine katılmak gençlerin üniversite sonrası uyum sürecini hızlandıracak unsur olacaktır.



Tercih öncesi ön hazırlık gerekir
Şu anda vakıf üniversiteleri de dâhil Türkiye‘de 130′dan fazla üniversite var. Tercihinize yerleştikten sonra değiştirmeniz mümkün olmayacağından bilinçli bir tercih yapmalı, seçebileceğiniz illerdeki üniversiteleri araştırmalısınız.Üniversite tercihiniz özellikle iş yaşamınızdaki ilk yıllarda size fazlasıyla gerekli olacak. Hangi üniversiteden mezun olduğunuz işveren tarafından önemle değerlendirilecek. Sonraki yıllarda o ana kadarki iş performansınız ve başarılarınız da buna eklenerek devam edecek.
Bölümler ve üniversiteler hakkında bilginiz var mı?
Tercihleri sıralamadan önce hedeflediğiniz meslekler ve üniversiteler hakkında bilgilere ulaşmanız gerekir. Bu konuda elinizdeki yazılı kaynaklardan, üniversitelerin eğitim kurumlarına gönderdikleri broşürlerden ve internetten yararlanabileceğiniz gibi, eğitim almak istediğiniz üniversitede okuyan birkaç öğrenciyle, o bölümden mezun olanlarla görüşüp bilgi sahibi olabilirsiniz.
· Okurken görülecek dersler nelerdir?
· Bu dersler hoşlanacağınız nitelikte mi?
· Bu bölümü bitirdiğinizde ne ölçüde iş imkânı var?
· Okumayı düşündüğünüz üniversitenin fiziksel şartları ve sosyal ortamı nasıl?
· Barınma ve burs imkânı sağlanabiliyor mu?
· Teorik eğitimle iş hayatındaki pratiği birleştirebilmiş mi? Mezunlarına iş imkânı sağlamada ne derece etkili?
Bütün bu soruların cevabını öğrenmeye çalışıp ondan sonra tercihlerinizi şekillendirmeniz gerekir.
İstemediğiniz bölümleri tercih listenize almayın
Tercih sürecinde karşılaşılan en önemli hatalardan bir tanesi de sadece puana bakarak tercihlerin yapılmasıdır. Bu durumda aday ÖSYM’ce yerleştirilen programa kayıt yaptırsın yaptırmasın bir sonraki yıl başarı puanı yarı yarıya düşmektedir. Tercih sürecinin hatasız bir biçimde atlatılabilinmesi için öncelikle konunun uzmanı bir rehber öğretmenden destek alınmalıdır. Bu aşamada yapacağınız en büyük hata, neresi olursa olsun yerleşeyim, düşüncesiyle hareket etmek olacaktır.
Tercih aralığını geniş tutun
Adaylar yeni sınav sisteminde ilk tercihlerini bu sene yapacaklar. Adayların yaşam biçimleri tercihlerle şekillenecek. Adaylara 30 tercih hakkı veriliyor. Bu haklar kullanılırken sadece tek bir üniversite ya da tek bir bölüm seçilmemelidir. Bu şekilde davranmak çok riskli olur. Tercihlerinizi daha geniş yelpazede düşünmelisiniz.
Tercihte şehir mi, üniversite mi önemli?
Tercihler döneminde birçok adayın, yaşadığı ildeki üniversiteleri tercih etme eğilimi var. Hâlbuki öğrencinin kapasitesi ve yeteneği daha kaliteli bir üniversiteyi kazanmaya elverişli olabiliyor. Ailesiyle beraber olma düşüncesi, öğrenciyi bu seçiminden alıkoyuyor. Bu gibi durumlarda öğrenci, aile ve rehber öğretmenin ortak bir anlayışla karar vermeleri ve tercihlerde bulunmaları daha yararlı olacaktır. Bazı meslekler vardır ki, mezun olunan üniversitenin ismi, iş yaşamına geçildiğinde bir referans oluşturur. Bu yüzden öğrencinin, bulunduğu ilde okuma fikri, eğer çok özel bir neden yoksa vazgeçilmez bir amaç haline gelmemeli.
Karar aşamasında ailenin desteği önemli
Üniversite tercihleri adaylar için olduğu kadar aileleri için de son derece önemli bir süreç. Zira çocuklarıyla aynı fikirde olmayan ebeveynler için bu aşama adeta bir sınav niteliği taşıyacak.
Puanınızın ne anlama geldiğini öğrenin…
- Üniversiteye giriş sınav sonuçları açıklandıktan sonra her yetişkin, öğrencilere kaç puan aldıkları sorusunu sorar. Bu soru karşısında bu sene verilecek cevabı yorumlayamayacaklardır. Yorumlayanlar da eğer işin uzmanı değilse, yanlış yorumlama ihtimalini göz ardı etmemelidirler. Bu gerçekten hareketle öğrenciler öncelikle puanlarının ne anlama geldiğini bilmek durumundadırlar. Puan ve sıralama puan türlerine göre değerlendirilmelidir. Bu konuda çok dikkatli incelemeler yapılmalıdır.
Puan dönüştürme ve karşılaştırmalar sonrasında bu puanla nereye girerim sorusuna cevap aranmaya başlanacaktır. Bu verileri yorumlayabilmek için konu ile ilgili yakından verileri incelemek gerekir.
Tercihleri yaparken nelere dikkat edilmeli?
Tercih sürecinde ilk tercihler genelde realite olan tercihleri oluşturur. İlk birkaç tercihin puanı alınan puanın üstlerinde olabilir. Fakat bu tercihlerin sayısı birkaç taneyi geçmemelidir. Bu tercihlerden sonra ideal tercih sıralaması yapılmalıdır. Bu sıralama belirlenirken öncelikle istek sırası göz önünde bulundurulmalıdır.
Bölümün alan içi veya alan dışı olması, bölümün özellikleri, kontenjan sayıları dikkat edilecek hususlardandır. Kazanılsa dahi kayıt olmayı düşünülmeyen programlara tercih listesinde yer verilmemelidir. Çünkü 2010 sınav sonuçlarına göre bir yükseköğretim programına (Açıköğretim kontenjansız programları hariç) yerleştirildiğinde (kayıt olsa da olmasa da) 2011-ÖSYS’de ilgili AOBP 0,15 katsayısı yerine 0,12 ile çarpılacaktır. Bu da puan kaybı demektir. Tercihlerdeki son birkaç tercih stepne denen, puanı diğer bölümlere göre düşük, kazanıp rahatlıkla okunabilecek yerler olmalıdır.
Nasıl tercih yapılmaz?
Sadece puana bakılarak tercih yapılmaz.
Sadece sıralamaya bakılarak tercih yapılmaz.
Sadece arkadaş için tercih yapılmaz.
Sadece mesleğin saygınlığından dolayı tercih yapılmaz.
Sadece üniversite adı için tercih yapılmaz.
Sadece bölüm adı için tercih yapılmaz.
Sadece şehir için tercih yapılmaz.
Sadece yabancı dille eğitim yaptığı için tercih yapılmaz.
Sadece açıkta kalmamak için tercih yapılmaz.
Puanları mukayese edin
Yeni sınav sisteminde oluşan puanlarla, 2009 puanları mukayese edilerek bir yorum yapmak mümkündür. Bunu yapabilmek için hazırladığımız www.femkariyermerkezi.com adresinden yararlanılabilinir.
Tercih robotu kullanın
Tercihlerinizi yapmada yardımcı olacak tercih.fem.com.tr’yi ziyaret edebilirsiniz.
———————————————————————————-
LYS sonuçlarının açıklanması ile yeni bir tercih maratonu daha başladı. Gerçi tercihler 26 Temmuz-6 Ağustos tarihleri arasında ÖSYM’ye teslim edilecek ancak puanını gören öğrenciler nerelere yerleşebileceklerini şimdiden sorgulamaya başladılar. Biz de tercih dönemine kadar her gün çeşitli konulara değinerek öğrencileri-velileri ve rehberlik uzmanlarına ışık tutmaya çalışacağız. İsterseniz ilk olarak genel ilkelerden başlayalım.
HANGİ PUANLA NERELERİ TERCİH EDEBİLİRSİNİZ?
Hangi puanlarla nerelerin tercih edilebileceğini kısaca özetleyelim:
YGS Puanı 140-180 Arası Olanlar
Y-YGS puanlarından 6 tanesinden bir tanesi 140-180 arasında olanlar 2-4 yıllık açık öğretimi, özel yetenek sınavı ile öğrenci alan bölümleri, 2 yıllık meslekyüksek okullarını tercih edebilirler.
YGS Puanı 180 ve Üzeri Olanlar
Y-YGS puanları 180 ve üzeri olanlar o hangi puan türünden 180’i geçtilerse o puan türündeki 4 veya daha fazla yıllık lisans bölümlerini tercih edebilirler.
TM/TS/MF Puanı 180 Altında Olanlar
Bu öğrenciler MF, TS ve TM puanı ile öğrenci alan lisans bölümlerini tercih edemezler. Sadece Y-YGS puanlarını göz önüne alarak tercih yapabilirler.
TM/TS/MF Puanı 180 ve Üzerinde Olanlar
Hangi puan türünden 180’i geçtilerse o puan türündeki lisans bölümlerini tercih edebilirler.
TERCİH YAPARKEN NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ?
Tercih yaparken dikkat etmemiz gereken temel kurallar şöyle:
Tercih Listesinde İstediğimiz Bölümlere Yer Verin
Bazı öğrenciler kaçınma psikolojisi ile tercihlerinde aslında gitmek istemeyecekleri bölümleri ya da illeri yazabiliyorlar. Ailem kazanamazsam ne der, çevreme ne derim, konu komşu beni hafife alır mı gibi düşüncelerle tercih yapan öğrenciler “Bir üniversiteye kapağı atayım da neresi olursa olsun diye düşünmeye başlar. Bu durum istenilmeyen bölümlerin ve illerin tercih listesine girmesine sebep olabilir. İstemediği bir bölüme giden öğrenci ise ya o bölümü yarıda bırakır ya da başlamadan bırakır. Üstelik bir sonraki sene sınava girdiğinde yerleşip de gitmediği için puan kaybına uğrar. Bu nedenle tercih listesinde mutlaka severek ve isteyerek gideceğimiz yerler olmalıdır.
Bazı öğrenciler de sırf tercih listesini doldurmak için hakkında pek bilgi sahibi olmadıkları yerleri tercih listesine yazarlar. Ne kadar çok tercih yaparlarsa o kadar çok kazanma ihtimalinin yükseleceğini düşünürler. Tercih listesini doldurmak için tercih yaparken kendilerini riske atabilirler.
Başarı Sırasına Göre Tercih Yapın
Sınav soncunu incelediğinizde, sonuç belgesi ilk bakışta size karışık gelebilir. Tercih yaparken “Y-” ile başlayan bölümdeki (Y-YGS, Y-TM, Y-MF, Y-TS) puanları ve sıralamaları kullanacaksınız. Bu bölümde ise daha çokkullanacağınız sütun “ALANINDA” sütunu. Bu sütunda yer alan ve başında “0 (sıfır)” olan rakam sizin o puan türündeki sıralamanızı gösterecektir. Tercih yaparken bu sıralamayı kullanmaya özen gösterin. Puanlar yanıltıcı olabilir.
Kılavuz henüz yayınlanmadığı için bu seneki yeni sistemde hangi bölümün hangi sıralama ile alacağını bilmiyoruz. Kılavuz yayımlandığında bu bilgilere tahmini de olsa ulaşabileceğiz.
Devlet-Vakıf Üniversitesi Ayırımına Dikkat Edin
Devlet üniversiteleri dönemlik harçlar dışında öğrencilerden ücret talep etmez. Yani ücretsizdir. Vakıf üniversiteleri ise burslu olan bölümler hariç yıllık öğrenciden 10.000-20.000 TL arasında ücret talep eder. Bazı öğrenciler vakıf üniversitelerinin puanının düşüklüğüne aldanarak pek araştırma yapmadan vakıf üniversitelerini tercih ediyorlar. Kayıt için gittiklerinde ücreti duyduklarında şokla karşılaşıyorlar. Bu nedenle tercih ettiğimiz üniversitenin devlet mi yoksa vakıf üniversitesi mi olduğunu iyi bilmemiz gerekiyor. Geçen seneki kılavuzda bu üniversiteler ayrılmıştı. Bu sene de muhtemelen ayrı olacak ancak yine de dikkatli olmak da fayda var.
Özel Koşulları Mutlaka Okuyun
Tercih kılavuzunda puan ve sıralamaların yanında özel koşul numaralarınıgöreceksiniz. Bu numaralar o bölümle ilgili özel bir durumun olduğunu gösterir. Bu koşulları dikkatle okumalısınız. Örneğin bu koşullarda diyebilir ki “Bir yıl İngilizce zorunlu hazırlık var.” Ya da “Bu seneki derslerimiz merkez kampüste değil de A ilçesinde görülecek.” Bu gibi sürpriz durumlarla karşılaşmamak için mutlaka özel koşulları okumak gerekiyor.
Uzmanlardan Destek Alın
Tercih işi uzmanlık gerektiren bir iş. Özellikle sınav sistemi değiştiği bu yıl tercihlerimizi mutlaka uzmanlar eşliğinde yapmamız gerekiyor. Hatta farklıbirkaç uzmana birden danışarak görüş almanızda fayda var.